Tiếp viên hàng không không thể đỡ hành lý cho khách đi máy bay?

Tiếp viên hàng không luôn xuất hiện với hình ảnh chuyên nghiệp, tận tâm và sẵn sàng phục vụ hành khách. Chính vì ấn tượng về dịch vụ "trọn gói" này, nhiều du khách thường lầm tưởng rằng tiếp viên sẽ hỗ trợ mình trong mọi tình huống, kể cả việc nâng và cất hành lý xách tay lên khoang chứa trên cao. Đây là một hiểu lầm khá phổ biến.

Tuy nhiên, sự thật là nhiệm vụ của tiếp viên hàng không không bao gồm việc nâng hoặc cất hộ hành lý cho hành khách. Đây là quy tắc chung được áp dụng bởi đa số các hãng bay trên thế giới, và nó được thiết lập dựa trên nhiều lý do quan trọng liên quan đến an toàn, sức khỏe và trách nhiệm pháp lý. 

Vì sao các tiếp viên không được đỡ hành lí cho hành khách?

Có nhiều lý do quan trọng và xác đáng đằng sau quy định cấm hoặc hạn chế tiếp viên hàng không hỗ trợ nâng hành lý cho hành khách, những lý do này vượt ra ngoài khuôn khổ của sự phục vụ thông thường để tập trung vào các yếu tố cốt lõi là an toàn bay, sức khỏe nghề nghiệp, và trách nhiệm pháp lý.

Trước hết, vấn đề hàng đầu là rủi ro về sức khỏe và chấn thương cho chính đội ngũ tiếp viên. Hành lý xách tay của hành khách, dù được kiểm soát trọng lượng, vẫn có thể rất nặng và cồng kềnh. Việc lặp đi lặp lại hành động nâng, xoay, và đặt hàng trăm vali nặng lên khoang chứa hành lý trên cao trong suốt một ca làm việc dài, đặc biệt là đối với các tiếp viên nữ, đặt họ vào nguy cơ cao bị chấn thương vai, cổ, và lưng.

Các chấn thương tích lũy này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe mãn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng làm việc lâu dài. Đáng chú ý hơn, trong nhiều hãng hàng không, nếu tiếp viên bị chấn thương trong khi giúp đỡ hành khách nâng hành lý, chấn thương đó có thể không được tính là tai nạn lao động vì việc này không nằm trong danh mục nhiệm vụ chính thức. Điều này khiến tiếp viên phải tự chịu chi phí và ảnh hưởng sức khỏe, tạo ra một sự bất công lớn.

Thứ hai là vấn đề an toàn và trách nhiệm pháp lý. Khi một tiếp viên giúp đỡ cất hành lý, họ không chỉ chịu rủi ro về mặt vật lý mà còn là rủi ro làm hỏng hoặc thất lạc hành lý của hành khách. Nếu hành lý bị rơi, hư hỏng, hoặc làm bị thương người khác trong quá trình tiếp viên xử lý, hãng hàng không có thể phải đối mặt với các vấn đề pháp lý phức tạp và các khiếu nại bồi thường. Để tránh những rắc rối pháp lý và duy trì ranh giới trách nhiệm rõ ràng đối với đồ đạc của hành khách, việc yêu cầu hành khách tự quản lý hành lý của mình là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Đây là một phần của quy tắc chung: Hành khách có trách nhiệm đối với hành lý xách tay của mình. 

Cuối cùng, điều quan trọng nhất là nhiệm vụ cốt lõi của tiếp viên hàng không là tập trung vào an toàn và an ninh của chuyến bay. Tiếp viên được đào tạo để thực hiện các quy trình an toàn, xử lý tình huống khẩn cấp, hướng dẫn thoát hiểm, và đảm bảo hành khách tuân thủ các quy tắc bay. Giai đoạn hành khách lên máy bay (boarding) là một trong những thời điểm hỗn loạn và căng thẳng nhất của chuyến bay, khi tiếp viên cần phải tập trung quan sát, đánh giá tình hình khoang máy bay, và chuẩn bị cho việc cất cánh.

Mọi hành khách đều được khuyến cáo chỉ nên mang theo những hành lý mà họ có thể tự mình nâng, đặt và quản lý. Nếu hành khách không thể làm điều đó, họ nên cân nhắc gửi hành lý dưới dạng ký gửi hoặc nhờ người thân đi cùng hỗ trợ. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt như người già, phụ nữ mang thai, người khuyết tật, hoặc trẻ em đi một mình, tiếp viên mới có thể linh động hỗ trợ, nhưng đây là sự giúp đỡ trên tinh thần tự nguyện chứ không phải là nghĩa vụ bắt buộc.

Một số hãng bay đã ra quyết định và tiếp viên hàng không đã lý giải

Để chính thức hóa quy tắc và giảm thiểu các rủi ro đã đề cập, nhiều hãng hàng không trên thế giới đã tiến hành ban hành các quy định nội bộ và công bố công khai về việc giới hạn hoặc cấm tiếp viên hỗ trợ nâng hành lý. Quyết định này không phải là sự thiếu thiện chí mà là một bước đi chiến lược và nhân văn nhằm bảo vệ nhân viên của mình và duy trì tính an toàn, hiệu quả của hoạt động bay. Tuy nhiên, đằng sau các quy định chính thức này, một số tiếp viên hàng không đã tiết lộ một lý do "thực tế" gây nhiều tranh cãi và làm rõ hơn về bản chất công việc của họ.

Tiếp viên hàng không Cierra đã gây chú ý trên mạng xã hội khi tiết lộ lý do "thực sự" khiến phi hành đoàn không tự giác cất hành lý xách tay cho hành khách: đó là vì họ không được trả lương trong suốt thời gian hành khách lên máy bay. Cô giải thích trong một video TikTok đã thu hút gần một triệu lượt xem rằng: "Chúng tôi thực sự không bắt đầu được trả lương cho đến khoảnh khắc cửa máy bay đóng lại và phanh tay được nhấc lên”. Điều này có nghĩa là, toàn bộ thời gian tiếp viên đang đứng tại cửa đón khách, kiểm tra vé, hướng dẫn chỗ ngồi, và xử lý các vấn đề lặt vặt như hành lý đều là thời gian làm việc không được trả công.

Lý do về tiền lương này đã khiến nhiều người dùng mạng xã hội vô cùng bất bình. Họ cho rằng thật vô lý khi một nhân viên phải làm việc ngay khi bước vào sân bay nhưng lại không được tính lương cho đến khi cửa máy bay đóng lại. Tuy nhiên, ngoài lý do tiền lương, một lý do quan trọng khác, được tiếp viên Jamela Hardwick và Kat Kamalani khẳng định, chính là vấn đề chấn thương và bảo hiểm nghề nghiệp.

Jamela Hardwick giải thích rằng: "Nếu chúng tôi bị thương trong khi đặt chiếc túi đó vào khoang hành lý trên đầu, chúng tôi không được ghi nhận đó là chấn thương trong khi làm việc”. Tương tự, tiếp viên Kat Kamalani cũng cho biết rất nhiều hãng hàng không đã dặn dò tiếp viên không được nâng hành lý vì tỷ lệ chấn thương liên quan là rất cao, và nếu bị thương, họ sẽ không được bảo hiểm chi trả. 

Do đó, các hãng bay đã ban hành quy định dựa trên ba yếu tố chính: An toàn sức khỏe của tiếp viên, Trách nhiệm pháp lý, và Nguyên tắc chi trả lương. Họ khuyến khích hành khách nên tự mình nâng hành lý và nếu hành khách gặp khó khăn, họ nên nhờ tiếp viên hỗ trợ (assist) bằng cách giúp đỡ một phần, thay vì yêu cầu tiếp viên tự mình nâng toàn bộ kiện hành lý.

Mặc dù một số ý kiến hành khách cho rằng việc từ chối hỗ trợ nâng túi là thiếu lịch sự, các tiếp viên nhấn mạnh rằng việc tuân thủ quy tắc này là vì lợi ích lâu dài về sức khỏe và an toàn của họ, cũng như sự tuân thủ các quy tắc an toàn bay chung.