Trận diss kinh khủng nhất lịch sử làng rap khiến 2 huyền thoại ra đi mãi mãi

Thời gian gần đây, Dế Choắt đang trở thành cái tên nóng nhất làng rap Việt khi liên tục đăng tải hàng chục track diss nhắm thẳng vào nhiều đồng nghiệp trong giới. Mọi chuyện bắt đầu từ giữa tháng 9, khi anh bất ngờ tung album Vô Công Album, sản phẩm chứa nhiều ca khúc được cho là ám chỉ các rapper tham gia chương trình Anh Trai Say Hi, đồng thời mỉa mai họ đánh đổi cá tính để bước vào dòng nhạc mainstream nhằm tìm kiếm danh tiếng và tiền bạc.

Không dừng lại ở đó, quán quân Rap Việt mùa 1 tiếp tục "nổ pháo" với hàng loạt bài diss hướng đến nhiều cái tên đình đám như Karik, BigDaddy, B Ray, Robber, Seachains, Minh Lai, ICD, Phúc Du.. Hệ quả là làng rap Việt lập tức bùng nổ khi các rapper đồng loạt đáp trả, mạng xã hội rộ lên từng đợt tranh cãi, và khán giả chia phe kịch liệt.

Cao trào của drama đến khi RHYMASTIC "xuống tay" với nghệ danh YC, tung liền hai bản diss Thì Sao? và Chưa Từng Cheer Ly với beat nặng đô và lyrics cực gắt, chứa nhiều ẩn ý được cho là nhắm thẳng về Dế Choắt. Trước đó, Phúc Du, Minh Lai và Robber cũng đã lần lượt ra đòn, biến cuộc chiến thành một chuỗi phản ứng dây chuyền chưa từng thấy. Khi ICD đáp trả Dế Choắt nhưng lại "vạ lây" lôi cả Phúc Du vào, khiến thế trận rối ren như một mạng nhện beef không lối thoát.

Ở thời điểm này, Dế Choắt bị không ít người trong giới xem như "tội đồ", kẻ châm ngòi cho loạt mâu thuẫn khiến cộng đồng rapper chia rẽ. Tuy nhiên, anh lại được một bộ phận fan rap underground xem như người thổi lửa cho một thời kỳ "rap chiến" sống lại, điều mà khán giả yêu rap thuần túy đã lâu không được chứng kiến. Có thể nói, dù là "kẻ phá game" , Dế Choắt vẫn đang khiến rap Việt sôi sục trở lại, kéo công chúng trở về với tinh thần nguyên bản của rap: đối đầu, tự do và không sợ va chạm.

Từ đây, dân tình lại nhớ về một trận đại chiến làng Hip-hop Mỹ, và có thể nói là drama Rap Việt hiện giờ thật sự "không có cửa". Nội chiến Bờ Đông - Tây là một trong những cuộc đối đầu nổi tiếng nhất lịch sử hip-hop, diễn ra ở thập niên 1990 tại Mỹ. Cuộc chiến này không chỉ là mâu thuẫn giữa các rapper, mà còn là xung đột văn hoá, địa lý và quyền lực âm nhạc giữa hai trung tâm hip-hop lớn. Về sau, giới Hip-hop coi đây là bài học đau đớn về lòng thù hận và quyền lực, nhưng cũng là thời kỳ huy hoàng của rap Mỹ, khi cả hai bờ đều sản sinh ra hàng loạt huyền thoại và classic album, ảnh hưởng tới nhiều thế hệ rapper tại nhiều quốc gia.

Nội chiến bờ Đông - Tây: Trận beef rap dài đằng đẵng gây chia rẽ 2 miền nước Mỹ

Giữa thập niên 90, làng hip-hop Mỹ bước vào giai đoạn đen tối và dữ dội nhất: cuộc đối đầu giữa hai phe East Coast (bờ Đông) và West Coast (bờ Tây). Bờ Đông, với trung tâm là New York, do The Notorious B.I.G. và hãng đĩa Bad Boy Records cầm trịch, đại diện cho phong cách rap sắc lạnh, kỹ thuật và mang hơi hướng đường phố cổ điển. Trong khi đó, bờ Tây, đứng đầu là Tupac Shakur cùng Death Row Records, lại gắn liền với thứ hip-hop phóng khoáng, bụi bặm và đậm chất gangsta.

Mâu thuẫn giữa hai phe không đơn thuần là âm nhạc. Nó là niềm kiêu hãnh vùng miền, là cuộc chiến của quyền lực trong ngành giải trí, là cái tôi nghệ sĩ được khuếch đại đến cực điểm. Những lời công kích trong rap nhanh chóng biến thành xung đột thật ngoài đời, từ đe dọa, ẩu đả cho đến bạo lực.

Trước khi xung đột xảy ra, Tupac và Biggie là đôi bạn chí cốt, từng hợp tác trên nhiều sân khấu và dự án. Mọi chuyện bắt đầu vào tháng 10/1994 khi Tupac bị thương trong một vụ xả súng ngay tại sảnh Quad Studios, đồng thời bị cướp đi 40.000 đô tại thời điểm đó. Sẽ không có gì đáng nói nếu như Biggie và Sean Diddy Combs (ông chủ hãng đĩa Bad Boy Records) không có mặt tại tòa nhà nơi xảy ra vụ án.

Tupac chia sẻ trong một buổi phỏng vấn rằng Diddy, Biggie và Andre Harrell, chủ tịch hãng Uptown Records là chủ mưu trong vụ xả súng nhắm vào anh. Các bản diss như Who Shot Ya? (Biggie) hay Hit 'Em Up (Tupac) trở thành "vũ khí âm nhạc" châm ngòi cho hàng loạt trận chiến đẫm máu trong văn hóa hip-hop Mỹ.

Không thể nói về đại chiến mà bỏ qua vai trò của truyền thông. Hai tạp chí lớn nhất lúc đó - The Source và Vibe - liên tục khai thác mâu thuẫn, biến trận beef thành chiến lược thương mại thành công. Các hãng đĩa Death Row Records (bờ Tây, do Suge Knight sáng lập) và Bad Boy Records (bờ Đông, của Diddy) cũng góp phần đổ thêm dầu vào lửa, với chiến dịch PR mang nặng tính công kích. Từ MV, poster cho đến lời rap, mọi thứ đều được "vũ khí hóa". Giới trẻ Mỹ bị chia đôi: ai ở New York trung thành với Biggie, còn California coi Tupac là vị thánh đường phố.

2 tài năng trẻ lần lượt bị ám sát, hoà bình được thiết lập và di sản còn mãi

Ngày 7/9/1996, Tupac đã va chạm với Orlando Anderson, một thành viên thuộc băng đảng Crips khét tiếng vì đã tấn công vệ sĩ của Suge Knight trước đó không lâu. Trong lúc chờ đèn đỏ trên chiếc BMW đen của Suge Knight, một chiếc Cadillac màu trắng chạy tới áp sát và tiếng súng nổ ra. Tupac bị bắn nhiều phát vào người và qua đời vào ngày 12/9/1996, 6 ngày sau xô xát với Orlando.

6 tháng sau cái chết của Tupac, Biggie bị ám sát trong một vụ xả súng khi đang lái xe tại vào ngày 9/3/1997 tại Los Angeles, California. Hai cái chết chỉ cách nhau nửa năm, nhưng đã chấm dứt cả một thời đại. Cảnh sát đến nay vẫn chưa tìm ra hung thủ thực sự, nhưng công chúng tin rằng cả hai là nạn nhân của một vòng xoáy thù hận và danh tiếng mà họ từng góp phần tạo nên. Đáng nói, cả 2 rapper trẻ tuổi hưởng dương 25 tuổi một cách trùng hợp.

Vào tháng 2/1997, Snoop Dogg và Diddy đã cùng nhau xuất hiện chương trình The Steve Harvey Show và tổ chức một cuộc họp báo, kêu gọi chấm dứt mối thâm thù Bờ Đông - Tây, thứ đã tước đi mạng sống của 2 thiên tài làng rap. Tuy nhiên, nỗ lực ngăn chặn bạo lực của họ đã mau chóng thất bại khi chưa đầy 1 tháng sau đó, Biggie bị sát hại.

Vào ngày 3/4/1997, các nhân vật chủ chốt trong ngành công nghiệp rap đã được triệu tập đến một văn phòng chính phủ có trụ sở tại Chicago của Farrakhan để tham gia một cuộc họp chuyên sâu. Mục đích của cuộc gặp mặt này tất nhiên là chấm dứt gần 1 thập kỷ giao đấu giữa Bờ Đông - Tây. Cuộc họp thiết lập lại hòa bình có sự góp mặt và chứng kiến các nghệ sĩ như Snoop Dogg, Tha Dogg Pound, Ice Cube, Bone Thugs-n-Harmony và Fat Joe.

Hơn 25 năm trôi qua, đại chiến rap bờ Đông - Tây vẫn được xem là sự kiện mang tính lịch sử của văn hóa Hip-hop. Sau này, khi những Kanye West, Jay-Z hay Kendrick Lamar xuất hiện, họ đều chịu ảnh hưởng từ hai trường phái ấy. Tinh thần đối kháng giữa 2 miền vẫn còn nguyên vẹn trong DNA của Hip-hop hiện đại.

Thuyết âm mưu về kẻ giật dây thực sự

Dù đã gần ba thập kỷ trôi qua kể từ ngày thế giới mất đi hai huyền thoại rap Tupac Shakur và The Notorious B.I.G., những câu hỏi quanh cái chết của họ vẫn chưa có lời giải. Suốt nhiều năm, hàng loạt thuyết âm mưu được lan truyền, hé lộ mối quan hệ phức tạp giữa quyền lực, tiền bạc và lòng thù hận trong giới hip-hop thập niên 90.

Một trong những giả thuyết nổi tiếng nhất cho rằng Diddy có dính líu đến vụ ám sát Tupac. Theo lời kể trong cộng đồng fan, mục tiêu ban đầu không phải là Suge Knight, mà chính Tupac mới là "con bài chiến lược" cần bị loại bỏ. Bởi nếu Tupac ngã xuống, toàn bộ đế chế bờ Tây sẽ mất đi ánh sáng dẫn đường, và Death Row coi như mất "gà đẻ trứng vàng".

Một số người còn cho rằng Biggie đã biết được sự thật đằng sau vụ nổ súng và có ý định tiết lộ. Nhưng trước khi kịp làm điều đó, anh cũng bị sát hại trong một vụ bắn tương tự, khiến dư luận càng thêm nghi ngờ rằng hai cái chết chỉ là những mảnh ghép của một âm mưu lớn hơn. Nhiều ý kiến cho rằng, vụ ám sát này còn để "lót đường" cho Jay-Z, một nhân vật thường bị bỏ qua khi nhắc tới những ồn ào xoay quay cuộc nội chiến.

Ở đầu thập niên 90, Jay-Z tuy đã có tiếng trong giới underground nhưng chưa thật sự bật lên hàng top. Nhiều người tin rằng, mối quan hệ thân thiết giữa Jay-Z và Diddy khi ấy đã giúp ông xã Beyoncé có chỗ đứng vững chắc tại bờ Đông, thậm chí một số lời đồn còn cho rằng anh "bắt tay" với Diddy trong cuộc chiến ngầm chống lại Nas, rapper nổi danh bậc nhất New York thời bấy giờ.

Thời điểm đó, Jay-Z và Nas từng có cuộc chiến diss track đình đám, được coi là một trong những màn đối đầu gây chấn động nhất lịch sử rap Mỹ. Có người cho rằng Jay-Z đã "đánh đòn tâm lý" và khéo léo dùng truyền thông để hạ uy tín đối thủ, khiến Nas dần rời xa spotlight sau thời gian dài vật lộn với áp lực tinh thần.

Gần bốn mươi năm sau, Jay-Z giờ đã là một biểu tượng của hip-hop và cả Hollywood - một tỷ phú đa ngành thành công ở âm nhạc, sản xuất và truyền thông. Nhưng chính sự thăng hoa không tì vết ấy lại khiến người đời không khỏi tự hỏi: Phải chăng mọi thứ đã được sắp đặt để con đường của Jay-Z luôn thênh thang? Khi nhìn lại, dường như mọi "chướng ngại vật" từng đối đầu với anh, từ Tupac, Biggie đến Nas - tất cả đều đã lần lượt ngã ngựa khỏi bản đồ quyền lực.

Tác động của cuộc đại chiến này vượt qua ngoài lãnh thổ, thậm chí vươn xa khỏi ranh giới làng nhạc từ cuối những năm 1980 và đầu năm 1990. Dẫu "trật tự hoà bình" đã được thiết lập lại sau sự kiện đẫm máu đó, nhiều "thuyết âm mưu" vẫn luôn âm thầm được truyền tai nhau về thế lực bí ẩn giật dây mọi chuyện. Giữa loạt cáo buộc nghiêm trọng gần đây, mọi mảnh ghép đều dẫn đến Diddy, "thợ săn tình dục" khiến truyền thông thế giới một phen chấn động.

Trở lại rap Việt khi bầu không khí chưa bao giờ nóng đến thế, và dù tranh cãi, drama hay lời lẽ công kích có thể khiến nhiều người ngán ngẩm, không thể phủ nhận rằng đây cũng là một cú hích giúp rap Việt sống lại tinh thần đối kháng nguyên bản - thứ từng làm nên bản sắc của Hip-hop từ những con phố Bronx năm nào.

Nhiều người cho rằng mùa beef này sẽ giúp khán giả hiểu rõ hơn giá trị thật của rap: không phải lúc nào cũng là bản nhạc TikTok hay những sân khấu trình diễn, mà là sự đấu tranh cho cái tôi, cho ngôn ngữ và bản sắc đường phố. Từ đó, rap Việt có thể bước sang một giai đoạn trưởng thành hơn, biết tranh luận nhưng vẫn tôn trọng, biết diss nhưng không hận thù, biết giữ rap ở đúng vị thế của nó: một sân chơi âm nhạc, không phải chiến trường.