Sự thật, đó là phản xạ hoàn toàn bình thường ở trẻ nhỏ và đằng sau giọt nước mắt ấy là rất nhiều điều mẹ nên hiểu rõ để đồng hành cùng con.
1. Bé đang trải qua giai đoạn "sợ người lạ" dấu mốc phát triển bình thường
Từ 5-6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu phân biệt được người quen người lạ. Lúc này, não bộ phát triển mạnh về khả năng nhận diện gương mặt và gắn bó cảm xúc, nên khi tiếp xúc người lạ, bé cảm thấy bối rối và mất cảm giác an toàn.
(Ảnh minh họa)
Theo tổ chức Child Mind Institute (Mỹ), đây là phản ứng tự nhiên trong quá trình phát triển nhận thức xã hội. Một đứa trẻ không "sợ người lạ" ở giai đoạn này đôi khi còn là dấu hiệu thiếu kết nối an toàn với người chăm sóc chính.
Dấu hiệu đi kèm: bé nhìn người lạ rồi quay đi, vùi vào mẹ, có bé bật khóc lớn hoặc không cho người khác bế.
2. Trẻ lo sợ bị "bỏ rơi"
Nhiều mẹ bất ngờ khi bé chỉ cần mẹ bước xa vài bước là đã la khóc. Trong giai đoạn từ 7 tháng đến khoảng 18-24 tháng, trẻ có cảm giác "mẹ biến mất là con mất an toàn", nên chỉ cần người lạ xuất hiện mà không thấy mẹ gần, bé sẽ bật khóc như một cơ chế bảo vệ bản thân.
Theo Mayo Clinic, đây là giai đoạn rất quan trọng trong quá trình hình thành sự an toàn cảm xúc ở trẻ. Không nên ép con dạn người quá sớm, càng không nên chê con nhát.
Cách xử lý: Không rời bé đột ngột. Luôn thông báo ngắn gọn khi mẹ ra ngoài: "Mẹ đi lấy nước, lát quay lại ngay nhé" thay vì biến mất đột ngột.
3. Bé quá nhạy cảm với tín hiệu từ môi trường hoặc từ chính mẹ
Trẻ nhỏ là chiếc radar cảm xúc cực kỳ tinh nhạy. Khi gặp người lạ, nếu mẹ có chút bối rối, cảnh giác hay dè chừng, bé sẽ nhanh chóng sao chép cảm xúc đó. Kết quả là bé thấy không an toàn và bật khóc ngay cả khi người lạ không làm gì đáng sợ.
(Ảnh minh họa)
Theo chuyên gia tâm lý học trẻ em Tina Payne Bryson (tác giả "The Whole-Brain Child"), trẻ cần sự điềm tĩnh từ người lớn để điều tiết cảm xúc. Nếu mẹ hoảng, bé sẽ hoảng theo.
Lời khuyên: Mẹ hãy luôn giữ ánh mắt nhẹ nhàng, giọng bình tĩnh và trao quyền cho con lựa chọn: "Con muốn chào cô không? Nếu chưa sẵn sàng thì thôi, mẹ ở đây với con."
4. Cảm xúc bị quá tải, não bộ chưa đủ khả năng "xử lý"
Khi bé đang chơi vui, sự xuất hiện đột ngột của người lạ (đặc biệt là người lạ đến gần, nói to hoặc bế bồng) có thể khiến bé choáng và sợ hãi. Bé không hiểu điều gì đang xảy ra, cũng không đủ khả năng lý giải, nên phản ứng duy nhất là khóc thét.
Theo Zero to Three tổ chức nghiên cứu phát triển trẻ nhỏ, hệ thần kinh cảm xúc của bé chưa hoàn thiện, dễ rơi vào trạng thái "quá tải kích thích" khi môi trường thay đổi đột ngột.
Cách giúp con: Giới thiệu người lạ nhẹ nhàng, từ xa không ép bồng ngay. Giữ môi trường quen thuộc, có món đồ thân thuộc để bé thấy an toàn hơn.
Khóc khi gặp người lạ không phải là biểu hiện của yếu đuối hay tâm linh như nhiều người lầm tưởng. Đó là tín hiệu cho thấy con đang học cách phân biệt, học cách an toàn và đang cần mẹ đồng hành. Mỗi lần được mẹ lắng nghe và phản hồi nhẹ nhàng, bé sẽ học được một điều quan trọng hơn cả.