Tuổi trẻ, tôi từng tin rằng cứ chân thành thì sẽ được đáp lại, cứ giúp đỡ thì sẽ nhận được lòng biết ơn. Nhưng càng trưởng thành, tôi càng thấm câu: “Chọn bạn mà chơi, chọn thầy mà học”. Có những mối quan hệ như ánh sáng, càng gắn bó càng thấy mình trưởng thành. Nhưng cũng có những kiểu người giống như hố đen, dần dần hút cạn năng lượng, lòng tin và cả tài sản.
Đến tuổi trung niên, khi đã va chạm đủ nhiều, tôi mới nhận ra ba kiểu người tuyệt đối không nên kết giao. Bởi sớm thì tổn thương tinh thần, muộn thì hủy hoại cuộc đời.
Kiểu thứ nhất: Người chỉ biết lợi dụng, coi bạn như “công cụ miễn phí”
Thời trẻ, tôi từng tự hào rằng mình “hào sảng”, ai nhờ gì cũng giúp, ai vay gì cũng cho. Nhưng càng lớn, tôi càng hiểu, sự hào phóng mù quáng chỉ biến mình thành cái “kho dự trữ” để kẻ khác tùy tiện khai thác. Người lợi dụng không bao giờ đến vì tình nghĩa, họ chỉ đến khi họ cần thứ gì đó từ bạn.
Bạn có thể đã từng gặp: kiểu người chẳng bao giờ gọi điện khi bạn khó khăn, nhưng lại rất nhanh nhảu khi muốn nhờ vả. Họ không biết nói lời cảm ơn, càng không nghĩ tới chuyện đáp lại. Với họ, sự tử tế của bạn là đương nhiên, còn từ chối thì trở thành “có mới nới cũ”.
Càng về sau, tôi mới ngấm: Những người chỉ biết lợi dụng không khác gì hố cát lún. Càng cố giúp, bạn càng bị cuốn vào rắc rối. Hãy nhớ: Lòng tốt có giới hạn, tử tế phải có nguyên tắc. Nếu không biết đặt ranh giới, bạn chẳng khác nào tự tay dâng hết năng lượng và tài sản cho kẻ khác.
Ảnh minh họa
Kiểu thứ hai: Người gieo thị phi, biến mọi chuyện thành “đấu trường”
Trung niên rồi, tôi thấy một trong những điều đáng sợ nhất chính là người thích dựng chuyện, gieo thị phi. Họ có thể là đồng nghiệp, là bạn chơi lâu năm, thậm chí là bà con họ hàng. Chỉ cần sơ suất một chút, lời nói vô thưởng vô phạt của bạn sẽ bị họ bóp méo, thổi phồng, rồi lan truyền với tốc độ chóng mặt.
Người gieo thị phi giống như liều thuốc độc vô hình. Họ không cần động tay động chân, chỉ cần cái miệng khéo “thêm mắm thêm muối” đã đủ khiến danh dự, sự nghiệp của bạn lao dốc. Nguy hiểm hơn, họ thường tỏ ra thân thiết trước mặt, rồi sau lưng lại cười cợt, bịa đặt.
Bước sang tuổi trung niên, tôi mới thấm rằng: tranh cãi với người thích thị phi là tự hạ mình xuống vũng bùn. Cách duy nhất là giữ khoảng cách, không cung cấp “nguyên liệu” để họ có cái mà đồn thổi. Bạn càng im lặng, họ càng không có đất diễn.
Ảnh minh họa
Kiểu thứ ba: Người sống tiêu cực, chuyên rút cạn năng lượng
Người tiêu cực thường mang bộ mặt bi quan: Lúc nào cũng than thở, đổ lỗi, nhìn đâu cũng thấy thất bại. Ngồi với họ một lát, bạn cảm giác cả thế giới đen đặc, mọi con đường đều bế tắc. Họ không giúp bạn giải quyết vấn đề, họ chỉ kéo bạn xuống chung “vũng lầy” cảm xúc.
Nguy hiểm ở chỗ, cảm xúc lây lan rất nhanh. Chỉ cần tiếp xúc lâu, bạn sẽ dễ dàng bị ảnh hưởng, đánh mất sự lạc quan và động lực sống. Khi bạn vui, họ kéo bạn xuống; khi bạn cố gắng, họ gieo câu “có làm cũng chẳng được gì”.
Đến tuổi trung niên, tôi nhận ra: Tránh xa người tiêu cực chính là một cách đầu tư cho sức khỏe tinh thần. Cuộc đời vốn đã đủ mệt mỏi, bạn không cần thêm ai đổ dầu vào ngọn lửa bi quan. Thay vào đó, hãy chọn ở cạnh những người truyền cảm hứng, để khi bước ra khỏi cuộc trò chuyện, bạn cảm thấy mạnh mẽ và muốn tiến lên.
Nhìn lại, tôi thấy ba kiểu người này đều có điểm chung: Họ lấy đi năng lượng, niềm tin, cơ hội mà chẳng bao giờ mang lại giá trị tích cực. Lúc trẻ, tôi từng nghĩ “thêm bạn thêm vui”, càng đông càng tốt. Nhưng khi lớn lên, tôi mới hiểu: Chất lượng quan hệ quan trọng hơn số lượng.
Thay vì kết giao vô tội vạ, tôi chọn giữ một vòng tròn nhỏ nhưng tinh lọc. Vài người bạn thật sự biết lắng nghe, sẵn sàng chia sẻ, tôn trọng giới hạn giá trị gấp trăm lần một đám quen biết hời hợt. Trung niên không còn nhiều thời gian để sửa sai, nên càng phải chọn lọc kỹ hơn.
Tôi cũng học được cách nói “không”: Từ chối khéo nhưng dứt khoát, rút lui êm mà kiên định. Khi bạn biết đặt ranh giới, tự khắc những kẻ lợi dụng, thị phi, tiêu cực sẽ dần biến mất khỏi đời bạn.
Người ta bảo: “Đời thay đổi khi ta chọn đúng người để ở cạnh”. Sau bao năm va vấp, tôi nghiệm ra rằng giữ khoảng cách với 3 kiểu người này chính là cách bảo vệ bản thân, bảo vệ bình yên và bảo vệ cả gia đình. Bởi đôi khi, hạnh phúc không nằm ở việc bạn có bao nhiêu mối quan hệ, mà ở chỗ bạn đã dám gạt bỏ những mối quan hệ độc hại.