Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 mang đến những thay đổi đột phá về các khoản trợ cấp và chế độ hưu trí, khẳng định vai trò cốt lõi của hệ thống an sinh xã hội trong việc đảm bảo đời sống người lao động sau nghỉ hưu và hỗ trợ các nhóm yếu thế.
Những điểm mới như trợ cấp một lần khi nghỉ hưu tăng gấp 4 lần (từ 0,5 lên 2 lần bình quân tiền lương tháng cho mỗi năm đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu) hay trợ cấp hưu trí xã hội cho người từ 75 tuổi trở lên, không chỉ hỗ trợ đảm bảo đời sống người lao động sau nghỉ hưu mà còn mở rộng độ bao phủ BHXH.
Tăng trợ cấp nghỉ hưu gấp 4 lần
Theo quy định tại khoản 1 Điều 68 Luật BHXH 2024 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025), lao động nam có thời gian đóng BHXH cao hơn 35 năm, lao động nữ có thời gian đóng BHXH cao hơn 30 năm thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
Mức hưởng trợ cấp một lần được quy định tại Khoản 2 Điều 68 Luật BHXH năm 2024, chia thành 2 trường hợp.
Trường hợp thứ nhất:
Người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu và thực hiện thủ tục hưởng chế độ hưu trí, mức hưởng trợ cấp một lần được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn quy định tại Khoản 1 Điều 68 Luật BHXH năm 2024 đến tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.
Trường hợp này, mức hưởng trợ cấp một lần giống như quy định hiện hành theo Luật BHXH năm 2014.
Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu = 0,5 X bình quân tiền lương tháng đóng BHXH X Số năm đóng BHXH vượt quá tỷ lệ 75%.
Trường hợp thứ hai:
Người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH thì mức trợ cấp bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn số năm quy định (kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật đến thời điểm nghỉ hưu, hưởng chế độ hưu trí).
Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu = 2 X bình quân tiền lương tháng đóng BHXH X Số năm đóng BHXH vượt quá tỷ lệ 75%.
Như vậy, từ ngày 1/7/2025, nếu người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH sẽ được hưởng mức trợ cấp trợ cấp nghỉ hưu 2025 cao gấp 04 lần so với trường hợp nghỉ hưu ngay khi đủ tuổi.
Cách tính mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
Để hiểu rõ hơn về cách tính mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu từ 1/7, người lao động có thể tham khảo ví dụ dưới đây:
Ví dụ: Bà D. sinh tháng 3/1963, bà D. làm việc trong một doanh nghiệp tư nhân. Bà D. đã đủ tuổi nghỉ hưu vào tháng 3/2018 (đủ 55 tuổi) với thời gian tham gia BHXH là 30 năm 3 tháng. Tuy nhiên bà D. tiếp tục làm việc và đóng BHXH cho đến khi quyết định nghỉ việc để hưởng lương hưu vào tháng 8/2025.
Diễn biến tiền lương đóng BHXH của bà D. như sau:
Từ tháng 1/1988 - 5/1995 (89 tháng), đóng mức BHXH 5.500.000 đồng/tháng.
Từ 6/1995 - 5/2001 (72 tháng), đóng mức BHXH 6.370.000 đồng/tháng.
Từ 6/2001 - 4/2007 (71 tháng), đóng mức BHXH 7.180.000 đồng/tháng.
Từ 5/2007 - 9/2013 (77 tháng), đóng mức BHXH 7.930.000 đồng/tháng.
Từ 10/2013 - 3/2018 (54 tháng), đóng mức BHXH 8.570.000 đồng/tháng.
Từ 4/2018 - tháng 8/2025 (89 tháng), đóng mức BHXH 9.500.000 đồng/tháng.
Bà D. có tổng thời gian tham gia BHXH như sau: 30 năm 3 tháng đến khi đủ tuổi nghỉ hưu + 7 năm 5 tháng từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu.
Như vậy, bà D. có tổng thời gian tham gia BHXH là 37 năm 8 tháng (452 tháng).
Vậy số tiền trợ cấp một lần khi nghỉ hưu của bà D. được tính như sau:
Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu = 2 X bình quân tiền lương tháng đóng BHXH X Số năm đóng BHXH vượt quá tỷ lệ 75%.
Trong đó:
Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH của bà D., = [(5.500.000 x 89)+ (6.370.000 x 72) + (7.180.000 x 71) + (7.930.000 x 77) + (8.570.000 x 54) + (9.500.000 x 89)] : 452 = 7.471.506 đồng/tháng.
Số năm đóng BHXH vượt quá tỷ lệ 75%: 7 năm 5 tháng (làm tròn theo quy định = 7,5 năm).
Vậy, số tiền trợ cấp một lần cho 7,5 năm đóng vượt này là: 2 × 7.471.506 × 7,5 = 112.072.590 đồng/tháng.
(Đây chỉ là những ví dụ về cách tính trợ cấp hưu trí một lần. Mức trợ cấp cao hay thấp sẽ tùy thuộc vào mức tiền lương đóng BHXH của người lao động. Người lao động tham gia BHXH ở mức cao trong thời gian dài, mức hưởng trợ cấp cũng như lương hưu sẽ ở cao.
Ngoài ra, trường hợp NLĐ nghỉ hưu, muốn hưởng trợ cấp hưu trí, cần liên hệ cơ quan BHXH để biết thủ tục cũng như mức hưởng chính xác nhất).
Chế độ khác
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, từ 1/7, ngoài việc hưởng quyền lợi nghỉ hưu theo chế độ hưu trí, người tham gia bảo hiểm xã hội còn được hưởng một số chế độ khác.
Cụ thể, được điều chỉnh lương hưu, mức lương hưu không phải là một mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà sẽ định kỳ được Chính phủ điều chỉnh tăng để đảm bảo giá trị.
Ngoài ra, người hưởng chế độ hưu trí còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí từ khi hưởng lương hưu đến khi mất với quyền lợi hưởng cao. Mức hưởng bảo hiểm y tế của người hưởng chế độ hưu trí là 95%.
Bên cạnh đó, ngoài các chế độ trên, thân nhân người hưởng lương hưu được hưởng chế độ tử tuất nếu trong thời gian hưởng lương hưu hàng tháng không may người hưởng lương hưu mất. Chế độ tử tuất bao gồm trợ cấp mai táng phí bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người hưởng lương hưu chết và trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần.