Mới đây, mạng xã hội đang chú ý tới đoạn video ghi lại cảnh tai nạn giao thông vừa xảy ra.
Theo đó, vụ tai nạn xảy ra khi hai người cùng đi trên một chiếc xe tay ga màu đen di chuyển với tốc độ nhanh theo hướng xuống dốc, khi vào cua đã không giảm tốc độ nên lấn sang làn đường đối diện rồi đâm vào hộ lan. Cú đâm mạnh đã khiến hai người văng ra khỏi xe; chiếc xe bị lật ngang.
Clip 2 cô gái tông vào hộ lan, văng khỏi xe khi đang đổ đèo ở Tam Đảo.
Địa điểm xảy ra vụ tai nạn trên được xác định là trên Quốc lộ 2B hướng từ thị trấn Tam Đảo về trung tâm huyện Tam Đảo, đoạn qua xã Hồ Sơn (huyện Tam Đảo).
Trong thông tin đăng tải trên báo Vietnamnet, ông Nguyễn Duy Dũng - Chủ tịch UBND thị trấn Tam Đảo - cho biết hai người phụ nữ đi xe máy đến từ Thái Nguyên; người cầm lái bị xây xát ngoài da, người ngồi sau phải khâu 2 mũi ở chân.
Ảnh cắt từ video.
Trong vụ tai nạn này, có thể thấy rằng đèn phanh của chiếc xe máy liên tục sáng lên, cho thấy người lái đã bóp phanh giảm tốc; song, chiếc xe vẫn lao nhanh đi không theo kiểm soát. Từ điều này có thể suy luận rằng hệ thống phanh của chiếc xe tay ga này đã vô tác dụng.
Thực tế, mất phanh là vấn đề dễ xảy ra khi di chuyển trên đường nhiều đèo dốc. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là phanh hoạt động quá tải.
Cơ chế của phanh là sử dụng ma sát để ghìm lại tốc độ quay của bánh xe thông qua tiếp xúc giữa má phanh và đĩa phanh (trên phanh đĩa), hoặc má phanh và đùm phanh (trên phanh tang trống). Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ma sát sẽ sinh ra nhiệt; nếu nhiệt độ quá cao sẽ khiến phanh mất tác dụng.
Lạm dụng phanh có thể làm phanh mất hiệu quả.
Khi phanh quá nóng, một số vấn đề thường xảy ra là:
- Giảm ma sát: Má phanh (thường làm từ composite hữu cơ hoặc kim loại) mất khả năng bám dính vào đĩa/tang trống, làm giảm lực phanh.
- Dầu phanh sôi (ở phanh đĩa thủy lực): Nhiệt độ cao có thể làm dầu phanh sôi, tạo bọt khí trong đường dẫn. Bọt khí sẽ làm giảm áp suất trong đường dẫn dầu phanh, nên dù bóp phanh hết cỡ, áp lực dầu phanh tạo ra không đủ lớn để ép má phanh vào đĩa phanh.
- Má phanh bị "chai": Bề mặt má phanh có thể bị cháy hoặc cứng lại, trở nên trơn nhẵn, làm giảm khả năng tạo ma sát.
- Biến dạng đĩa phanh: Nhiệt độ cực cao có thể làm đĩa phanh cong vênh, giảm hiệu quả tiếp xúc với má phanh.
Những vấn đề trên là điều khó tránh khỏi nếu lạm dụng phanh. Để tránh hiện tượng này, người lái xe thường tận dụng lực ghìm của động cơ - bất kể là ô tô hay xe máy.
Trên xe máy, các mẫu xe số hoặc côn tay cho người lái khả năng làm chủ xe tốt hơn. Trong tình huống cần giảm tốc, người lái có thể chủ động giảm số để tận dụng lực ghìm của động cơ (thường được gọi là phanh động cơ), qua đó giảm áp lực cho hệ thống phanh.
Trong khi đó, xe tay ga sử dụng hộp số CVT (hộp số vô cấp) - là loại hộp số tự động thay đổi tỷ số truyền theo tốc độ di chuyển. Trên xe tay ga, người lái cũng có thể ghìm tốc độ di chuyển của xe bằng phanh động cơ, nhưng việc này khó thực hiện hơn so với các mẫu xe số hoặc xe côn tay.
Xe số hoặc xe côn tay được ưa chuộng hơn khi di chuyển dài hoặc trên đường đèo dốc.
Quay trở lại với tình huống tai nạn ở Tam Đảo khi sử dụng xe tay ga, người lái cần nắm được độ khó của cung đường và cách vận hành xe để có thể di chuyển an toàn.
Tình huống tai nạn đang được quan tâm không phải là tình huống đầu tiên; cuối tháng 5/2022 đã xảy ra tình huống một gia đình bị mất phanh, nhưng tai nạn đã không xảy ra do có một người đi xe máy khác nhận thấy tình huống nguy hiểm đã tiếp cận và dùng tay giữ lại.
Qua vụ tai nạn này, người sử dụng xe tay ga nói riêng và người lái xe nói chung cần nắm rõ cách vận hành chiếc xe của mình để tránh rơi vào tình huống nguy hiểm.