Vắc xin sốt xuất huyết do hãng Dược phẩm Takeda, Nhật Bản nghiên cứu và phát triển trong gần 45 năm, được đưa vào sử dụng trên thế giới từ năm 2018, đến nay được phê duyệt sử dụng rộng rãi tại hơn 40 quốc gia. Đây là loại vắc xin phòng đầy đủ 4 tuýp virus gây bệnh sốt xuất huyết (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4) cho trẻ em từ 4 tuổi và người lớn, với hiệu quả đến hơn 80% và ngăn ngừa nguy cơ nhập viện lên đến 90%.
Đặc biệt, vắc xin có hiệu quả phòng tái nhiễm cho người từng mắc sốt xuất huyết, điều này rất có ý nghĩa đối với Việt Nam bởi hiện số người từng mắc sốt xuất huyết ít nhất một lần khá cao. Với tình trạng lần mắc bệnh sau thường nặng hơn lần trước, việc tiêm vắc xin kịp thời giúp người bệnh được bảo vệ tốt sức khỏe và tính mạng.
PGS.TS Trần Đắc Phu (thứ ba từ phải sang), Nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) chứng kiến Lễ ra mắt và triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại VNVC, chiều 20/9/2024.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết sau khi vắc xin sốt xuất huyết được Bộ Y tế phê duyệt vào tháng 5/2024, VNVC đã tiến hành đặt hàng từ rất sớm và nỗ lực cùng nhà sản xuất để đưa về Việt Nam, kịp thời bảo vệ cho trẻ em, người lớn, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật do sốt xuất huyết gây ra mỗi năm. Thời điểm triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết càng ý nghĩa hơn khi nhiều dịch bệnh, đặc biệt là sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp, gia tăng số ca mắc khi mưa bão, lũ lụt xảy ra liên tiếp.
Hệ thống xe lạnh đạt chuẩn GSP được ví như "kho lạnh di động" của VNVC vận chuyển vắc xin sốt xuất huyết đến các trung tâm tiêm chủng để phục vụ người dân.
PGS.TS Trần Đắc Phu, Nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết Việt Nam hiện đang lưu hành cả 4 tuýp virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết , trong đó tuýp virus lưu hành chủ yếu là DEN-1, DEN-2. Tuýp DEN-2 thường liên quan đến các trường hợp mắc sốt xuất huyết nghiêm trọng và gây dịch, cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến các ca tử vong liên quan đến sốt xuất huyết.
"Vắc xin là thành quả rất lớn, sẽ góp phần hiệu quả trong công tác khống chế dịch. Việc sử dụng vắc xin sẽ giảm số ca mắc bệnh, những ca mắc nặng và tử vong", PGS Trần Đắc Phu đánh giá.
ThS.BS Lê Hồng Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP HCM (HCDC) cho biết hậu quả của đô thị hóa và sự nóng dần lên của toàn cầu đã tạo điều kiện cho muỗi gây bệnh sinh sôi phát triển mạnh. Các nước có mô hình dịch tễ tương đồng Việt Nam như Brazil đã đưa vắc xin vào tiêm chủng rộng rãi cho người dân.
Người dân vui mừng khi lần đầu tiên Việt Nam có vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết.
Theo dữ liệu của WHO, số ca mắc sốt xuất huyết đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ qua, từ 500.000 ca vào năm 2000 lên hơn 5 triệu ca vào năm 2019. Tại Việt Nam, nếu trước đây, giai đoạn 1980 - 2018, Việt Nam thường ghi nhận đỉnh dịch mỗi 10 năm, thì riêng giai đoạn 2019 - 2023, Việt Nam đã trải qua tới 2 đợt đỉnh dịch vào năm 2019 và năm 2022. Riêng năm 2022, cả nước có hơn 367.000 ca mắc, đứng thứ 2 toàn cầu, chỉ sau Brazil.
VNVC sở hữu hệ thống 4 kho tổng, hàng trăm kho bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP ngay tại chỗ cùng các hệ thống kiểm soát, giám sát chất lượng khắt khe.
Sốt xuất huyết diễn biến khó lường và phức tạp, có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, trong đó các đối tượng có nguy cơ trở nặng cao hơn là trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì… Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê…
Với phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu. Người mẹ có thể bị chảy máu khó cầm, tiền sản giật, tổn thương chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ gây nguy hiểm tính mạng. Nếu sống sót sau nhiễm sốt xuất huyết nặng có biến chứng, gần 70% bệnh nhân giảm khả năng lao động, hơn 50% người sống chung với triệu chứng bệnh như đau khớp, đau cơ, suy nhược, yếu tay chân, rụng tóc… đến 2 năm.
"Việc triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam giúp ngành Y tế dự phòng và người dân có thêm vũ khí phòng bệnh và đối phó với dịch sốt xuất huyết hiệu quả, bên cạnh biện pháp kiểm soát muỗi, lăng quăng và ngăn ngừa muỗi đốt còn gặp nhiều khó khăn", bà Nga đánh giá và lưu ý người dân vẫn cần duy trì các biện pháp phòng chống dịch khác như chống muỗi bằng việc dọn vệ sinh môi trường sống, ngủ mùng… bên cạnh tiêm vắc xin để kiểm soát dịch hiệu quả và bền vững.