Mỗi dịp Giáng sinh về, người dân khắp nơi trên thế giới lại háo hức chờ đợi thông điệp từ Hoàng gia Anh, một truyền thống đã trở thành biểu tượng của mùa lễ hội. Nữ hoàng Elizabeth II, với phong thái ung dung và giọng nói ấm áp, đã ghi âm tổng cộng 89 lời chúc trong suốt triều đại rực rỡ của mình.
Tuy nhiên, nếu là một người tinh ý, bạn sẽ nhận ra một chi tiết lạ lùng: Trong khi cả thế giới hồ hởi chúc nhau "Merry Christmas", thì Nữ hoàng gần như chỉ trung thành với cụm từ "Happy Christmas". Sự khác biệt này không phải ngẫu nhiên, cũng chẳng phải do sở thích cá nhân đơn thuần. Đằng sau hai từ ấy là cả một quy tắc ứng xử ngầm của giới thượng lưu Anh quốc, một bí mật thú vị liên quan đến... chuyện say xỉn mà mãi đến nay mới được hé lộ.
Tiêu chuẩn của sự thanh lịch và cội nguồn lịch sử của từ "Merry"
Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao chúng ta lại chia phe giữa "Happy Christmas" và "Merry Christmas" không? Nếu để ý kỹ những thước phim tư liệu hay những bài phát biểu trang trọng của cố Nữ hoàng Elizabeth II, người ta sẽ thấy bà luôn kết thúc bài nói chuyện của mình bằng câu: "I wish you all a very happy Christmas" (Tôi chúc tất cả các bạn một Giáng sinh hạnh phúc). Steven Moore, một chuyên gia nổi tiếng được ví von là "David Attenborough của những tách trà", đồng thời là tác giả và nhà báo uy tín, đã có những chia sẻ thú vị trên Instagram về quy tắc ít người biết này.
Ông giải thích rằng, sự lựa chọn từ ngữ của Nữ hoàng không đơn thuần là thói quen, mà nó phản chiếu cả một giai đoạn lịch sử và văn hóa ứng xử của tầng lớp thượng lưu Anh. Theo dòng chảy lịch sử, trong một số bộ phận xã hội Anh thời xưa, nếu bạn mô tả ai đó là "merry" (vui vẻ), đó thực chất là một cách nói giảm nói tránh lịch sự để ám chỉ việc người đó đang... ngà ngà say. Chữ "merry" thời bấy giờ mang hàm ý về sự huyên náo, ồn ào và có chút mất kiểm soát do hơi men mang lại, điều vốn dĩ không phù hợp với phong thái điềm tĩnh và chuẩn mực của Hoàng gia.
Trong khi ý nghĩa bí ẩn này không vượt đại dương để ảnh hưởng đến truyền thống của người Mỹ - nơi cụm từ "Merry Christmas" được sử dụng rộng rãi và mang ý nghĩa hoàn toàn tích cực, vui tươi thì tại Anh, giới quý tộc lại cực kỳ khắt khe với nó. Moore giải thích cặn kẽ hơn rằng, việc chúc ai đó "Merry Christmas" trong tư duy của tầng lớp thượng lưu Anh xưa kia bị coi là không phù hợp, bởi nó chẳng khác nào bạn đang ngầm bảo người ta hãy... "say xỉn vào Giáng sinh đi".
Mặc dù sự thật là các bữa tiệc Giáng sinh của Hoàng gia cũng không thiếu những ly rượu ngon và không khí lễ hội tưng bừng, nhưng việc sử dụng từ "merry" thay vì "happy" lại bị xem là kém sang trọng, thiếu tinh tế. Đó là lý do vì sao trong đại đa số các thông điệp Giáng sinh gửi tới quốc gia và khối thịnh vượng chung, Nữ hoàng luôn cẩn trọng dùng từ "Happy Christmas". Chỉ có duy nhất một lần ngoại lệ hiếm hoi trong suốt triều đại của mình, bà đã dùng "Merry Christmas", nhưng đó là chuyện của mãi sau này, khi ngôn ngữ đã thay đổi và cụm từ ấy đã không còn mang nặng ý nghĩa tiêu cực về sự say xỉn như trong quá khứ nữa.
Lời chúc cuối cùng và sự nhất quán của một biểu tượng
Sự tinh tế trong ngôn ngữ của Nữ hoàng Elizabeth II được duy trì bền bỉ cho đến tận những giây phút cuối cùng bà xuất hiện trước công chúng trong dịp lễ hội. Trong thông điệp Giáng sinh cuối cùng vào năm 2021, khi ấy không ai, kể cả bà, biết rằng đó sẽ là lần cuối cùng bà cất tiếng nói với thần dân của mình trong dịp lễ thiêng liêng này, bà vẫn giữ trọn vẹn phong thái ấy. Kết thúc bài phát biểu đầy xúc động, Nữ hoàng đã trích dẫn lời bài hát thánh ca "O Little Town of Bethlehem" (Ôi thị trấn nhỏ Bethlehem) với câu: "Những hy vọng và nỗi sợ của bao năm tháng đều gặp nhau trong đêm nay". Và rồi, như một lời chào tạm biệt đầy ám ảnh nhưng cũng vô cùng hoàn hảo, bà khép lại bằng câu chúc quen thuộc đã trở thành thương hiệu: "I wish you all a very happy Christmas".
Không chạy theo xu hướng, không dễ dãi với ngôn từ, Nữ hoàng đã dùng cả cuộc đời để gìn giữ những giá trị văn hóa mà bà tin là chuẩn mực. Câu chuyện về "Happy" và "Merry" không chỉ là một bài học nhỏ về ngôn ngữ hay lịch sử, mà nó còn cho thấy sự cẩn trọng, tôn trọng người nghe và cốt cách thanh tao của người đứng đầu Hoàng gia Anh.
Giờ đây, khi chúng ta gửi lời chúc đến nhau trong dịp lễ này, dù bạn chọn "Happy" hay "Merry", hãy nhớ rằng đằng sau mỗi từ ngữ đều có những câu chuyện thú vị của riêng nó, và đôi khi, sự thanh lịch lại nằm ở những lựa chọn nhỏ bé nhất. Vậy nên, mùa lễ hội này, nếu muốn thử một lần "nhập gia tùy tục" theo phong cách Hoàng gia, bạn hãy thử chúc người thân yêu của mình một "Happy Christmas" thật ấm áp nhé.
Email: