Tôi tên là Triệu Khải Minh, 29 tuổi, làm công trong một xưởng cơ khí ở Thượng Hải, Trung Quốc. Cuộc sống nơi thành phố đắt đỏ này khiến tôi dần trở nên thực tế đến khô khan. Tôi không còn tin vào những câu chuyện vận may, không còn nghĩ rằng có thể có phép màu nào rơi xuống đầu mình. Nhưng rồi, vào ngày bà nội mất, mọi thứ bỗng thay đổi.
Sau tang lễ, cha tôi đưa cho tôi một chiếc rương gỗ cũ kỹ, bảo rằng đó là đồ bà để lại riêng cho tôi. Chiếc rương nặng đến mức hai người mới khiêng nổi. Mở ra, bên trong là những túi vải đỏ được buộc cẩn thận. Khi đổ ra, cả nhà sững sờ. Dây chuyền, nhẫn, vòng tay, kiềng cổ… tất cả đều sáng ánh vàng.
Ảnh minh hoạ
Tôi đem ra cân, tổng cộng gần năm ký. Bà nội tôi – người cả đời mặc áo bông vá, ăn cơm chan nước tương – lại có thể tích cóp được từng ấy vàng. Cả nhà vừa kinh ngạc vừa xúc động. Mẹ tôi khóc, nói có lẽ bà sợ cháu nghèo nên âm thầm để dành. Tôi ngồi ngẩn ra, cảm giác như bỗng nhiên cả tuổi thơ khốn khó của mình được đền bù bằng ánh vàng lấp lánh ấy.
Đêm đó, tôi không ngủ được. Trong đầu chỉ toàn những con số. Năm ký vàng, quy ra tiền mặt có thể hơn một triệu tệ. Tôi nghĩ đến căn hộ nhỏ ở Thượng Hải, nghĩ đến việc có thể đưa cha mẹ lên sống cùng, nghĩ đến cuộc đời sang trang. Tôi tin chắc đây là phần thưởng bà dành cho tôi, sau bao năm làm lụng vất vả nơi đất khách.
Sáng hôm sau, tôi mang số vàng ấy đến trung tâm giám định kim loại quý ở khu Phổ Đà. Người nhân viên trung niên đón tôi với ánh mắt ngạc nhiên khi thấy tôi xách theo cả túi lớn. Anh ta lấy ra một chiếc vòng, soi dưới kính hiển vi, gõ nhẹ xuống bàn rồi dùng dao cạo thử ở mặt trong. Lớp màu vàng tróc ra, để lộ phần kim loại xám xịt bên dưới. Tôi thấy lạ, nhưng vẫn tin rằng chắc do vàng lâu năm. Người kỹ thuật viên lặng lẽ lấy lọ dung dịch axit, nhỏ lên bề mặt. Chỉ một giây sau, lớp vàng sủi bọt trắng, chuyển màu đen kịt. Anh ta ngẩng lên, nhìn tôi ái ngại. "Cậu à, đây không phải vàng thật. Là hợp kim đồng, bên ngoài mạ vàng thôi". Tôi lắc đầu, không tin nổi. Tôi yêu cầu thử thêm vài món khác, nhưng kết quả đều như nhau. Giả hết. Năm ký vàng của tôi không đáng nổi vài trăm tệ tiền đồng phế liệu.
Tôi bước ra khỏi trung tâm giám định mà đầu óc trống rỗng. Mọi giấc mơ vừa nhen lên đã tan biến. Tôi không dám tin bà nội – người thông minh, tằn tiện suốt đời – lại có thể bị lừa. Tối đó, tôi mang số "vàng" về quê, kể lại mọi chuyện cho cha mẹ. Cha tôi im lặng thật lâu, rồi khẽ nói, năm đó, khi tôi còn nhỏ, có nhóm người từ tỉnh khác tới làng, rao bán vàng. Họ nói là vàng thật, do người chạy loạn để lại, giá rẻ hơn thị trường. Bà nội tin, đem toàn bộ tiền tiết kiệm mua về, nghĩ rằng giữ được vàng thì sau này cháu khỏi khổ. Bà còn giấu kỹ, không cho ai biết, sợ người ta vay mượn hoặc trộm mất. Từ đó đến lúc mất, bà vẫn tin rằng trong nhà có "kho báu".
Tôi ngồi lặng hàng giờ trước bàn thờ bà. Trong trí nhớ, bà nội là người ít nói, suốt ngày quanh quẩn bên bếp lửa, đôi bàn tay gầy gò nhưng làm việc không bao giờ biết mệt. Tôi nhớ những buổi chiều mùa đông, bà gói bánh bao nhân rau dại, dúi cho tôi cái to nhất rồi cười: "Ăn đi, mai cháu còn phải học". Cả đời bà chẳng biết chữ, chẳng đi xa hơn chợ huyện, nhưng lại sống bằng lòng tin giản đơn rằng cứ thật thà rồi trời sẽ thương. Khi nghe cha kể lại chuyện năm xưa, tôi bỗng thấy cổ họng nghẹn đắng. Hóa ra "vàng" bà dành dụm suốt đời không phải là của cải, mà là biểu tượng cho tình thương, cho niềm hy vọng vụng về của một người già quê mùa.
Tôi lau sạch những món đồ kim loại ấy, sắp xếp lại gọn gàng trong chiếc rương cũ. Dưới ánh đèn dầu, chúng vẫn ánh lên màu vàng nhạt, không phải vàng thật, nhưng vẫn đẹp một cách kỳ lạ. Tôi dán lên nắp rương một mảnh giấy mới: "Kho báu của bà nội – không có giá trị tiền tệ, nhưng vô giá với tôi". Từ đó, mỗi khi mệt mỏi, tôi lại mở rương ra nhìn. Nó nhắc tôi nhớ rằng trên đời có những thứ sáng hơn vàng, đó là lòng tin và sự yêu thương chân thành.
Câu chuyện ấy sau này tôi kể lại cho bạn bè, ai cũng bảo tiếc. Nhưng tôi chẳng thấy tiếc gì cả. Tôi tin, nếu bà nội còn sống và biết rằng mình bị lừa, bà cũng chỉ cười thôi. Vì với bà, điều quan trọng không phải là vàng, mà là niềm tin rằng cháu bà sẽ sống tử tế, làm việc chăm chỉ và hạnh phúc. Tôi vẫn giữ chiếc rương ấy trong phòng, như một lời nhắc mỗi ngày: có những kho báu không nằm trong ngân hàng, cũng chẳng nằm trong két sắt, mà nằm trong ký ức và tình thương của những người đã rời xa ta.
Email: