Trong môi trường mầm non, chuyện trẻ xô đẩy, giành đồ chơi hay thậm chí cắn cấu bạn không phải hiếm. Tuy nhiên, khi con là “thủ phạm”, nhiều bố mẹ rơi vào lo lắng, bối rối, thậm chí xấu hổ trước giáo viên và phụ huynh khác.
Thực tế, hành vi cắn hoặc cấu ở trẻ nhỏ không phải dấu hiệu hư mà thường là biểu hiện của khó khăn trong giao tiếp, cảm xúc hoặc nhu cầu chưa được đáp ứng. Điều quan trọng nhất là bố mẹ bình tĩnh, hiểu nguyên nhân và đồng hành chỉnh sửa hành vi cho con.
Nguyên nhân chính dẫn đến hành vi cắn, cấu ở trẻ
1. Hạn chế về ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp
Trẻ dưới 3 tuổi chưa đủ khả năng diễn đạt nhu cầu hoặc cảm xúc bằng lời nói. Khi gặp khó chịu, tranh giành đồ chơi hoặc mong muốn được chú ý, trẻ dễ phản ứng bằng hành vi thể chất như cắn hoặc cấu.
2. Trạng thái căng thẳng hoặc quá kích thích
Việc thiếu ngủ, môi trường đông đúc, tiếng ồn lớn… có thể khiến trẻ nhạy cảm và dễ phản ứng mạnh.
3. Ảnh hưởng của giai đoạn mọc răng
Nhiều trẻ mọc răng có xu hướng muốn cắn để giảm cảm giác ngứa ở nướu.
4. Hành vi bắt chước
Trẻ có thể lặp lại hành vi đã quan sát từ bạn khác, đặc biệt khi thấy hành động đó thu hút sự chú ý của người lớn.
5. Chưa phát triển hoàn thiện khả năng kiểm soát cảm xúc
Nhiều trẻ chưa biết cách điều chỉnh khi bị kích động hoặc tức giận.
Phụ huynh nên làm gì khi trẻ có hành vi cắn, cấu bạn?
1. Giữ thái độ bình tĩnh
Việc quát mắng hoặc trách phạt có thể khiến trẻ sợ hãi và không hiểu được lý do hành vi bị cấm.
2. Phản hồi ngắn gọn, rõ ràng
Người lớn nên xuống ngang tầm mắt trẻ và giải thích:
“Không được cắn bạn. Nếu không thích điều gì, con hãy nói với cô hoặc nói bằng lời.”
3. Hướng dẫn cách thể hiện nhu cầu
Cha mẹ có thể giúp trẻ tập nói những câu cơ bản như: “Con không thích”, “Cho con mượn với”, “Cô ơi bạn làm con đau”.
4. Xác định nguyên nhân cụ thể
Trẻ mọc răng → cung cấp đồ gặm an toàn.
Trẻ thiếu ngủ → sắp xếp lại thói quen sinh hoạt.
Trẻ tranh đồ chơi → dạy luân phiên, chờ lượt.
5. Phối hợp với giáo viên mầm non
Việc trao đổi thường xuyên giúp phụ huynh và giáo viên thống nhất cách xử lý, tránh đổ lỗi hoặc gán nhãn “trẻ hư” – điều có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
6. Tránh ép trẻ xin lỗi ngay lập tức
Trẻ nên được hướng dẫn xin lỗi sau khi đã bình tĩnh, thay vì ép buộc trong lúc còn kích động.
Khi nào cần đánh giá chuyên sâu?
Nếu trẻ trên 4 tuổi vẫn thường xuyên cắn hoặc cấu bạn, hoặc đi kèm các biểu hiện như tự gây tổn thương, hạn chế giao tiếp kéo dài, phụ huynh nên đưa trẻ đến chuyên gia tâm lý – nhi khoa để đánh giá kỹ hơn.
Kết luận
Hành vi cắn hoặc cấu bạn ở trẻ mầm non phần lớn là phản ứng tự nhiên trong giai đoạn phát triển kỹ năng giao tiếp và điều tiết cảm xúc. Việc đồng hành bình tĩnh, hướng dẫn đúng cách và phối hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trẻ nhanh chóng điều chỉnh hành vi, phát triển phù hợp và an toàn trong môi trường tập thể.
Email: