Khi thời tiết chuyển sang hè, nhiệt độ và độ ẩm tăng cao gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là tỳ và vị - 2 cơ quan giữ vai trò trung tâm trong việc vận hóa, hấp thu và đào thải. Đông y cho rằng, chính sự ẩm thấp và nóng nực vào giữa hè làm cho tỳ vị trở nên "yếu và lạnh", cơ thể trở nên nặng nề, mệt mỏi, chán ăn và rối loạn tiêu hóa.
Lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Đông y TP.HCM) chia sẻ: "Trong những ngày nắng nóng ẩm, nhiều người có xu hướng sử dụng các loại thực phẩm làm mát hoặc lợi tiểu mạnh như dưa hấu, nước râu ngô, rau má… Tuy nhiên, nếu sử dụng kéo dài, chúng có thể làm suy yếu dương khí của tỳ vị, khiến cơ thể càng dễ bị 'tấn công' bởi ngoại tà khí, tức ẩm độc xâm nhập vào trong".
Thay vì tìm đến những thực phẩm có tính hàn quá mạnh, bạn có thể sử dụng đậu lăng trắng, một loại đậu được y học cổ truyền ca ngợi là "hạt của tỳ". Đậu lăng trắng có vị ngọt, tính hơi ấm, đi vào hai kinh tỳ và vị, đặc biệt thích hợp trong việc loại bỏ ẩm mà không làm tổn thương năng lượng dương bên trong cơ thể.
Vì sao nên ăn đậu lăng trắng vào mùa hè?
- Làm dịu dạ dày, chống tiêu chảy:
Đậu lăng trắng giúp thanh nhiệt, trừ thấp, điều hòa tiêu hóa. Trong thời tiết oi bức khiến người ta dễ bị đầy bụng, nôn ói, tiêu chảy do ẩm thấp "uất tắc" tỳ vị, thì một bát cháo đậu lăng trắng có thể làm dịu dạ dày đáng kể. Nghiên cứu hiện đại còn cho thấy, đậu chứa lectin có khả năng ức chế enterovirus, tác nhân gây viêm ruột cấp.
- Bổ gan, sáng mắt, ổn định tinh thần:
Không chỉ bổ tỳ, loại đậu này còn hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả, giúp cải thiện tình trạng mắt đỏ, cáu gắt - những triệu chứng dễ gặp trong ngày hè do nhiệt gan bốc lên.
- Tăng cường miễn dịch và kháng khuẩn tự nhiên:
Protein và flavonoid trong đậu lăng trắng được chứng minh có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm và thúc đẩy hoạt động của hệ miễn dịch. Đặc biệt, chúng hỗ trợ đại thực bào - "lá chắn đầu tiên" của hệ miễn dịch chống lại vi khuẩn và virus xâm nhập.
- Hỗ trợ điều hòa đường huyết và chuyển hóa:
Chất ức chế amylase tự nhiên trong đậu lăng trắng có thể làm chậm quá trình hấp thu đường, tăng độ nhạy của insulin. Theo ThS Nguyễn Phương Linh (Viện Dinh dưỡng Quốc gia): "Đậu lăng trắng có thể là lựa chọn an toàn, hỗ trợ người có nguy cơ tiền tiểu đường hoặc rối loạn chuyển hóa, nếu được dùng hợp lý và kết hợp với chế độ ăn cân bằng".
Một vài lưu ý quan trọng khi sử dụng
Nấu chín kỹ: Đậu lăng trắng sống chứa lectin và saponin, có thể gây đau đầu, buồn nôn nếu không được nấu chín hoàn toàn. Hãy ngâm nước trước khi nấu và nấu chín mềm để đảm bảo an toàn.
Không dùng quá nhiều: Liều khuyến nghị là không quá 50g/ngày (tính theo đậu khô), tránh gây đầy bụng. Có thể kết hợp với các thảo dược như vỏ quýt khô hoặc sa nhân để tăng hiệu quả tiêu hóa và giảm sinh khí.
Những ai nên thận trọng?
Người bị gút hoặc axit uric cao: Đậu chứa nhiều purin, có thể làm tăng nguy cơ bùng phát cơn đau gút.
Người đang nóng trong, nhiệt miệng: Khi có các biểu hiện như lưỡi đỏ, rêu vàng, táo bón… nên tạm thời tránh dùng vì có thể khiến tình trạng nặng thêm.
Người bị dị ứng đậu: Hãy thử với một lượng rất nhỏ trước khi dùng thường xuyên.
Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ: Cần có chỉ dẫn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y học cổ truyền trước khi sử dụng.
(Ảnh minh họa: Internet)
Email: